Holi Festivali
Holi, Hindu nüfusun yoğun olduğu Hindistan ve Nepal gibi ülkelerin yanı sıra Hinduların bulunduğu dünyanın diğer bölgelerinde de kutlanan bir bahar bayramıdır.
Kutlamanın son zamanlarda bilhassa Batı ülkelerinde yaygınlaştığı dikkat çekmektedir. Hindistan’da bayramın coşkuyla kutlandığı merkez olan Mathura ve Vrindavan başlıca turist güzergâhlarıdır.
Hindu kültürünü tanımak isteyenler özellikle bu döneminde bölgeyi ziyaret ederler. Bayram genellikle ilk gün şenlik ateşinin yakılması ve ertesi gün de insanların birbirlerine renkli su ve toz atmalarıyla devam eder.
Doğal yaşamda ağır şartların ve miskinliğin hüküm sürdüğü kış mevsiminin sona ermesinin ardından ilkbaharda bütün tabiat üzerindeki uyuşukluğu atarak adeta yeniden canlanır.
Tarım ve hayvancılıkla geçinen topluluklarda bahar mevsiminin gelişi ayrı bir önem arz eder. Zira bütün tabiat kış uykusundan uyanır, otlar yeşermeye, ağaçlar çiçek açmaya, hayvanlar yavrulamaya başlar. Dolayısıyla zorluk ve sıkıntılarla dolu kış mevsiminin ardından gelen bahar bolluk, bereket, neşe ve sevinç kaynağıdır.
Renklerin anlamı nedir?
Gulal tozu birçok renkte gelir ve bazılarının belirli şeyleri ifade ettiği düşünülür:
- kırmızı = aşk
- mavi = Krishna
- sarı = zerdeçal (birçok Hint yemeklerinde kullanılan bir baharat)
- yeşil = bahar
Geçmişten günümüze birçok toplumda kış mevsiminin sona erişi ve baharın gelişi değişik etkinliklerle, neşe ve mutluluk içinde kutlanmaktadır.Bahar bayramları denilince, ilk akla gelen toplumlardan biri Hintlilerdir.Zira Hint kültüründe bahar bayramı olarak bilinen kutlamalar önemli bir yer tutar.
Geçmişten günümüze süregelen geleneksel uygulamalar sayesinde bayram Hint kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Hinduların Holi şenliğinde milli ve dini unsurlar dikkat çeker. Zira bayramın kaynağına dair birçok dini olay ve efsane söylenmektedir.
Holi, Hindistan, Nepal, Bali ve Mauritus adası gibi Hindu nüfusun yoğun olduğu yerlerin yanı sıra, Hinduların yaşamakta olduğu Bangladeş, Malezya,Surinam, Güney Afrika Cumhuriyeti, İngiltere ve ABD gibi ülkelerde de kutlanır. Gelişen iletişim ve ulaşım teknolojisi sayesinde Holi yerel bir kutlama olmaktan çıkmış, evrensel bir yapıya bürünmüştür.
Batı dünyasında özellikle gençler bu bayrama son zamanlarda büyük bir ilgi göstermekte ve kendi ülkelerindeki kutlamalara iştirak etmektedirler. Kutlamalar iki güne yoğunlaşmakla birlikte, hazırlık aşaması da dikkate alındığında Holi dönemi, bir hafta ile altı hafta arasında bir süreci kapsar.
Holi festival Hintliler için neden önemlidir?
Holi, Hintlilere göre evrenin yeniden canlanışının bayramıdır. Dolayısıyla Holi, doğanın yaratılışı ve üretim gücünün zirveye çıkmasını temsil eder. Holi’nin esas amacı yaşamın sürekliliğini sağlamaktır. Bu yüzden kurallara aykırı davranmak, geleneksel uygulamalardan uzaklaşmak, yasaları çiğnemek,utanma duygusunu bir süreliğine kaybetmek normal karşılanır.
İnsanlar neşe içinde dans eder, birbirlerine renkli kınalar, tozlar ve su atarlar. Erkekler kadınlarla karşılaştıklarında sözlü olarak taciz ederler ve küfrederler. Üstelik bunu dinsel olarak değerli görürler. Ensest ilişki dışında her türlü cinsel münasebeti uygun ve normal görürler. Bu festival, her türlü aşırı isteğin doyurulduğu bir kutlama ve eğlence kabul edilir.
Bahar dönemlerine tekabül eden kutlamalarda, soğuk şakaların yapıldığı,bağıra çağıra konuşulduğu, müstehcen davranışların sergilendiği görülür. Bu tür uygulamalar hem tohum ekilmesi gibi tarım etkinlikleriyle hem de eski yılın gidişi ve yeni yılın gelişiyle ilişkilidir. Eğlenceli kutlamalar yıl boyunca biten enerjinin yeni yılda yeniden güçlü bir şekilde kazanılmasını sağlar ve taze bir kan işlevi görür.
Mevsimsel törenler geçmiş yıldan kalan kötülüğü, kirliliği ve yaşamsal enerji kaybını ortadan kaldırdığı için hem bireyin hem de toplumun mutluluğunu temin eder.Bahar kutlamaları bireyin mevsimler arasındaki geçiş sürecinde karşılaştığı zorlukları bertaraf ederek yeni döneme adaptasyonunda kolaylık sağlar.
Törenlerin ayrıca toplumun üyeleri arasındaki birliktelik bağını güçlendirdiğine yani toplumsal bütünleşme sağladığına inanılır.Yıllık festival veya bayramların bir başka dikkat çeken yönü de, bireyin ve toplumun karşı karşıya kaldığı sıkıntı, acı ve ızdıraptan bir nebze olsun kurtulmasına katkı sağlamasıdır. Nitekim, Hinduların festival veya bayram için kullandıkları sözcük olan ”utsava/uthsava “dünyevi acı ve üzüntülerin yok edilmesi, günahların def edilmesi” anlamına gelir.
İnsanlar birbirlerine renkli su ve toz atarken kötü bir niyet taşımamakla birlikte neşelerini ve sevinçlerini sunmaktadırlar. Bütün bunlar kutlamaların sosyal bir boyutunun olduğunun göstergeleridir.
Neşe ve sevinç tesadüfen oluşan küçük ve önemsiz bir şey olmayıp sosyal hedefleri açısından katılımcılar için ciddi bir öneme sahiptir.
Holi kutlamaları ayrıca sosyal ilişkilerin korunması, sürdürülmesi, yenilenmesi ve pekiştirilmesi açısından önemlidir. Dışarıdan bir gözlemci için kaotik ve şiddet içerikli olsa da, katılımcılar gürültülü ve coşkulu kutlamanın önemli sosyal fonksiyonlar icra ettiğini düşünürler. Holi çoğu zaman dikkat çekici ve farklı davranışların sergilenmesi anlamına gelir. Holi, sınırların kalktığı, yasakların çiğnendiği özgürlük kutlamasıdır.
