1Eskimo evi (İglo) Sizi Nasıl Sıcak Tutar?
Eskimoların, matematik veya fizik hakkında herhangi bir farkındalığa sahip olmadan, deneme yanılma yoluyla sıcak ve istikrarlı bir inşaat yöntemine ulaşmayı başarmaları bana ilginç gelmiştir.
Havanın -50 derecede olduğunda ve kar kütlesi ile yapılmış bir yapının içene girdiğinizde sizi sıcak tutmasını nasıl sağladığını ve bu yapıları beraber inceleyelim.
Eskimo evi (İglo) nedir?
Kuzey Kutbu bölgelerinde yüzyıllardır kullanılan geleneksel bir Eskimo kar barınağıdır. Kubbe şeklindeki bu yapılar sıkıştırılmış kar blokları kullanılarak inşa edilir ve etkili kış barınakları olarak olanak sağlar.
İglo’lar, geleneksel olarak Kuzey Kutbu’ndaki İnuit ve Eskimo halkları tarafından inşa edilerek sıkıştırılmış kar bloklarının özenle kesilip istiflenmesinden oluşan bu yapılar, aşırı soğuğa karşı koruma sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
Tarih, buz üzerinde avcılar için geçici kışlık konut olarak hizmet ettikleri eskimo kulübelerinin yüzlerce yıl öncesine dayanıyor. Vücut ısısını hapseden ve rüzgarı engelleyen kalın duvarlara sahip eskimo kulübesinin tasarımı, etkileyici bir termal verimlilik sergilemektedir.
Neden Soğuk Hissediyoruz?
Soğukluk ve sıcaklık arasındaki bir etkileşim olduğundan, ‘sıcak’ ve ‘soğuk ‘un gerçekte ne anlama geldiğini anlayarak başlayalım.
Isı enerjisi, iki bölgenin sıcaklıkları eşitlenip termal denge sağlanana kadar yüksek sıcaklıktaki bölgelerden düşük sıcaklıktaki bölgelere doğru hareket eder.
İletim: Isı, nesneler arasında doğrudan fiziksel temas yoluyla aktarılır. Maddenin tam anlamıyla hareketini içermez, ancak termal enerji bitişik moleküller arasında aktarılır. Örnek olarak sıcak bir tavaya dokunursanız, ısı tavadan elinize iletim yoluyla aktarılacağından elleriniz yanar.
Konveksiyon: Akışkanlarda (sıvılar, gazlar) ısı transferinin ana şeklidir. Burada ısı, moleküllerin yoğunluklarına göre hareket etmesiyle aktarılır. Konveksiyon nedeniyle sıcak hava yükselir ve soğuk hava alçalır.
Radyasyon: Isının elektromanyetik radyasyon şeklinde aktarılmasıdır. Mutlaka bir ortama ihtiyaç duymaz, bu nedenle ısı, bir vakum aracılığıyla radyasyon yoluyla da aktarılabilir. Güneş ışığının sıcaklığını hissederiz çünkü güneş ısıyı radyasyon yoluyla uzaya aktarır.
Özetlersek ‘sıcak’ ve ‘soğuk’ terimleri aslında ısının kendisini tanımlamaktadır. Isı kaybeden cisimler soğurken, ısı kazanan cisimler ısınır. Yani üşüdüğünüzde sadece ısınızı kaybedersiniz.
Battaniye kendimizi sıcak ve rahat hissetmemizi sağlayabilir. Battaniye kendi başına herhangi bir ısı üretmez ve mutlaka ‘sıcak’ olarak tanımladığınız bir şey değildir, peki sizi nasıl sıcak tutar? Basitçe vücut ısısının kaçmasını engelleyerek! Battaniye tek başına sıcak değildir; yaptığı tek şey vücut ısımızın kaybını önlemektir.
iglo yapıları da benzer bir prensiplere sahiptir. Büyük bir battaniye görevi görüyor ve kişinin vücut ısısını duvarlarının içinde hapsediyor.
İglonun içi Ne Kadar Sıcaktır?
Kutup bölgesinde -40 ile – 50 derece havada doğru şekilde inşa edildiği takdirde iglo barınağı, yalnızca vücut ısısını kullanarak iç ortamı ile dış ortamı arasında yaklaşık 40 ° C’lik bir fark yaratabilir .
Bilim adamları , insanların yaşadığı bir eskimo kulübesinde sıcaklığın ortalama 36 o C civarında olduğunu , insanların uzak olduğu duvar alanlarında sıcaklık 1 o C civarındaydı. Bu bağlamda kulübenin içinde daha fazla insan varsa hava daha da ısınır. Bu nedenle kısa süre – dereceler de doğal olanaklarla en iyi inşa edilebilecek yapı iglodur.
Nasıl inşa edilir ?
-50 derecede Eskimo evi inşa etmek, karın özelliklerine ilişkin beceri ve bilgi gerektirir.
Doğru kar türü ; kesilmesi ve istiflenmesi kolay, sertleşmiş kardır.
Kar bloklarını kesilmesi: Bir testere veya büyük bir bıçak kullanarak, her biri stabilite açısından aynı boyutlara sahip tek tip bloklar kesilir.
İlk daire :her blok spiral bir desen oluşturacak şekilde hafifçe içe doğru dikkatlice bir daireye yerleştirirler.
Spiral oluşturulması: Her yeni sırada inşaatçılar blokların birbirine tam oturmasını sağlayarak havayı hapseder ve güçlü duvarlar oluşturulur.
Üst kısmı : Üst Kısıma ulaştıklarında inşaatçılar daireyi tamamen kapanana kadar daraltır.
İç duvarlar: Kapatıldıktan sonra tüm boşluklar gevşek karla doldurulur ve içerisi ısındığında damlamayı önlemek için iç yüzeyler düzleştirilir.
Giriş aralığı: Kapı aralığı alçaktan kesilir ve genellikle soğuk havanın yer değiştirmesi ve iglo içinde ısının tutulması için küçük bir tünel içerir.
Havalandırma delikleri : Üst kısımdaki küçük delikler, yapı içinde vücut ısısının korunmasını sağlarken temiz havanın içeri girmesine izin verir.
Eskimo kulübesinin detaylarını bildiğinize göre, eğer bir gün -50 derecede gidecek hiçbir yerinizin olmadığı buzlu bir arazide mahsur kalırsanız, birkaç kar bloğu kazın, kendinize bir kubbe yapın ve kendinizi sıcak tutun!
